Mijn opa heeft mijn oma ontvoerd. Dit is mijn favoriete familieverhaal. Oma was een oude dame en ze was niet van plan te trouwen. Grootvader was echter net weduwnaar geworden en zat thuis met twee kleine kinderen. Daarom wilde hij hertrouwen. Zo snel als maar kon. Het lot wilde dat kennissen hem de details gaven over een ‚oudere dame’ met een goed hart. Opa, een man van weinig woorden maar daden, concludeerde dat ontvoering effectiever zou zijn dan haar mee uit vragen. Dus, nam hij haar mee. Van Łódź naar Silezië. Toen de kinderen ‚s ochtends bij oma in de kamer kwamen en op haar knieën klommen, wist ze dat ze zou blijven.

En ze bleef. Als echtgenote, moeder en grootmoeder. Echt een deel van onze familie.

In dit verhaal hoor je weinig over romantiek en liefde. Maar het gaat honderd procent over de realiteit van ons leven.  

En over het leven gesproken … Ik wilde een paar woorden wijden aan de dood. Omdat, zoals je weet, de dood een integraal onderdeel is van het leven.

Vandaag ontdekte ik bij toeval een oude begraafplaats in Roermond. Het Oude Kerkhof. Een van de oudste in Nederland. Aangelegd in 1785. ( Ik weet het omdat ik na thuiskomst heb opgezocht om de geschiedenis te achterhalen). De begraafplaats heeft 49 keldergraven! Verdeeld in katholieke, protestantse en joodse delen. Er is ook een deel dat de Begraafplaats van Verlorenen wordt genoemd. In dit deel werden ongelovigen, niet-gedoopte kinderen en slachtoffers van zelfdoding begraven.

Waren de andere mensen minder verloren …?

De naam sprak mij aan: Begraafplaats van Verlorenen.

Ik vond de hele plaats hoe dan ook fascinerend. Hoe vreemd het ook klinkt, het is tenslotte een plaats van rouw.

Ik liep meer dan een uur tussen graven die ik niet kende. Tussen moeders, zusters, dochters, geliefden. Vaders, broers, zonen. Zoveel graven, zoveel verhalen. Verhalen over liefde, emotie, verraad, haat en verdriet. Waarschijnlijk intriges. Misschien ontvoeringen. En alles is voorbij. Het is er niet meer.

Alleen de pijn bleef over. Een leegte die niet gevuld kan worden.

Ik voelde deze pijn. Ik voelde deze leegte, ik voelde het verlies van de verlorenen.

Iedereen heeft zijn eigen verhaal te vertellen.

Kijkend naar enkele graven, oude foto’s, bustes, vroeg ik me af hoe deze verhalen zouden  klinken?

Wat was het leven van een joodse vrouw geboren op 5 Nissan 5755 in Auschwitz en begraven in 5685 in Roermond? Wat is het verhaal van de ouders van een tweeling, geboren in 1948 en gestorven na drie maanden?

Elke begraafplaats is een begraafplaats van de verlorenen.

Ik begon met het verhaal van mijn grootmoeder. Ik eindig met een verhaal dat ik op de begraafplaats tegen kwam.

Jacobus van Workum en Josephina van Aefferden. Geboren in 1809 en 1820. Soulmates die ondanks alles besloten om samen te zijn. Ondanks de verschillen in financiële status, leeftijden religieuze opvattingen. Ze trouwden en bleven hun hele leven samen. Toen Jacobus stierf, zorgde Josephine ervoor dat hij begraven werd naast de muur die een deel van de katholieke en protestantse begraafplaats van elkaar scheidde. Zelf koos ze voor een plek aan de andere kant van de muur. Hun graven zijn met elkaar verbonden door samengevouwen handen. Hun handen zijn al bijna tweehonderd jaar samengevoegd. Over de muur. Over de barrières.

Kerkhof van Verlorenen.

Wat is jouw verhaal?

Het is misschien de moeite waard om het persoonlijk te vertellen, voordat anderen het voor ons doen…